Dziecko na Warsztat 3 - Afryka

Pakujemy walizki, bierzemy paszporty i ruszamy dziś w ramach projektu Dziecko na Warsztat 

na Czarny Ląd! Gotowi?

Dziecko na Warsztat - odsłona trzecia: Afryka. 
Temat przewodni: rękodzieło/sztuka ludowa.

Zadanie 1. Etap przygotowawczy - Afryka jako kontynent

Nasz warsztat rozpoczęłyśmy w połowie listopada. Długo myślałam, jak go ugryźć i powiem szczerze, ostateczny kształt naszej podróży do Afryki jest dziełem przypadku. Poszukując informacji, przekopując się przez blogi, strony, portale trafiłam na "to coś", co stało się sednem naszego warsztatu. Ale o tym za chwilę.
Zaczęłam prosto: skoro wędrujemy do Afryki, trzeba poznać Afrykę. Wydrukowałam więc mapę. Moje myśli potoczyły się potem szybko: mapa - zbiór map - atlas! I tak oto warsztatem z Afryki rozpoczęłyśmy przygotowywanie naszego Atlasu Świata. Mam nadzieję, że w czerwcu będę mogła pochwalić się opasłym tomiskiem przygotowanym przez Glorie. Kto wie, co jeszcze oprócz map dołączymy do naszego atlasu!

W odpowiednim oznaczeniu naszej mapy Afryki pomogła nam książka Łukasza Wierzbickiego "Afryka Kazika" i dołączona do niej mapa.

Zadanie 2. Królestwo Złotego Tronu, Złote Wybrzeże czyli podróż do...

Tematem przewodnim listopadowego warsztatu było rękodzieło. Temat rzeka, a w połączeniu z Afryką, która mieni się bogactwem kultur, rzeka zamienia się w ocean. I tu przyznaję, że przygotowanie naszego warsztatu było nieco odwrócone. Poszukiwanie inspiracji zaczęłam bowiem od hasła "rękodzieło afrykańskie". Dr Google skierował mnie w otchłań wypełnioną maskami, koszykami, rzeźbionymi figurkami, biżuterią... Bardziej pomocny okazał się PINTEREST. To właśnie tam moje myśli skierowałam na ozdobne obręcze na szyję. "Młode zrobią obręcz, i co dalej?" - zapytałam samą siebie i z tą myślą w głowie dostrzegłam zdjęcie podpisane "kente cloth"... i tak trafiłam do  ... no właśnie, dokąd? Pozwólcie, że zanim odpowiem, podam kilka ciekawostek na temat kraju naszej podróży:

- kraj ten określany jest mianem "Afryki dla początkujących" - jedna bloggerka opisuje go tak: " Friendly, laid-back, hassle-free and affordable, varied and compact, microcosmic taste of Africa";
- kraj ten był kolonią brytyjską, która jako pierwsza odzyskała niepodległość w 1957 roku;
- ponieważ potęgą kraju jest złoto i kakao, za czasów kolonialnych znany był jako Złote Wybrzeże;
- dewizą tego kraju jest Wolność i Sprawiedliwość;
- w kraju tym mieszkają głównie ludzie niepalący papierosów - uznawany jest za jeden z najzdrowszych krajów świata;
- w kraju tym obowiązuje reguła prawej ręki - lewa ręka oznacza brak szacunku

"... obowiązuje „reguła prawej ręki”. Wszystko co dobre, o czym mówisz z szacunkiem, lubisz, chcesz wyrazić zgodę, chcesz wyrazić aprobatę, akceptujesz - wskazuj prawą ręką. Jeśli jesz - jedz tylko prawą ręką. Wskazując na swój dom - pokazuj prawą ręką. Witając się - używaj prawej ręki. Używając prawej ręki oznajmiasz rozmówcy, że szanujesz go.Jeśli więc chcesz komuś dać do zrozumienia, że masz go gdzieś - użyj ręki lewej. Lewa ręka służy jedynie do mycia się, jest uważana za rękę, powiedzmy, do brudnej roboty. Jeśli Ktoś jest leworęczny to ma problem, bo nie zwalnia go to z tych obowiązków. Może za to pisać lewą ręką i nie będzie to źle odczytywane." (źródło: tutaj)

- nazwa tego kraju w języku tubylców oznacza król-wojownik;
- dominującą grupą etniczną jest lud Akan - głównie plemię Aszanti, dla którego ogromne znaczenie ma Złoty Tron (legendę o Złotym Tronie można przeczytać tutaj - załącznik 2)
- mieszkańcy tego kraju uwielbiają się bawić - często organizowane są różnego typu fetyny, zabawy, święta, podczas których dużo się je.

Wiecie już, jaki kraj odwiedzamy? Przed Wami GHANA!

Zadanie 3. Adinkra

Wiecie już, że wylądowałyśmy z warsztatami w Ghanie. Wiecie też, że moją uwagę przykuło coś, co się zwie "kente cloth" - jest to charakterystyczna dla Ghany tkanina, z której wykonane są stroje możnych ludzi. Zgłębiając jednak informacje o kente, natrafiłam na coś nieco innego, co stało się sednem naszego warsztatu - ADINKRA.

"Strojem tradycyjnie używanym podczas uroczystości pogrzebowych była adinkra (pojawiła się w kraju Aszanti około 200 lat temu), czyli duże, prostokątne płaty białej lub brunatnej tkaniny przerzucone przez lewe ramię. Na tkaninie za pomocą stempli
ręcznie odbite były wzory. Obecnie adinkra noszona jest też przez uczestników zabaw i festynów oraz gości weselnych. Adinkra ozdabiana jest wzorami o symbolicznym znaczeniu – ukryte w nich są aforyzmy, legendarne historie, kulturowe metafory. Można powiedzieć, że zawierają wiedzę o życiu i zasadach postępowania. Obecnie używa się ok. 60 symboli, którymi zdobi się także m.in. ściany domów i rozmaite przedmioty." (źródło cytatu: tutaj)

* Wikipedia podaje, że Adinkra to nazwa symboli, które umieszczane są na szatach Adira.

source: http://www.adireafricantextiles.com/adinkraintroduction.htm

Czego można chcieć więcej? Adinkra spełniła wszystkie moje oczekiwania - pozwoliła nie tylko na stworzenie fajnego warsztatu, ale także dała okazję do rozmowy o wartościach, tradycjach i historii, a także o symbolach w naszym życiu i ich znaczeniu.

Razem z Gloriami przyjrzałyśmy się zestawowi symboli, które używane są w Ghanie do ozdabiania szat (i nie tylko). Ciekawy zbiór Adinkra i opisu ich znaczeń można znaleźć tutaj albo tutaj albo tutaj.

Każda z nich wybrała jeden (Starsza - parasol królewski, Młodsza - diament), który próbowała wyciąć w ziemniaku w taki sposób, by powstał stempel. Ponieważ wycinanie w ziemniaku to trudna sztuka, przytaszczyłyśmy nasze pudło gotowych stempli i dokonaliśmy wyboru kolejnych znaków (każdy stempel otrzymał znaczenie symboliczne, które Glorie musiały opisać i wyjaśnić). Muszę przyznać, że jeśli przeanalizować wybrane przez nie symbole, dają one całkiem fajny obraz charakteru moich córek :) Ale to tak na marginesie.

Z zestawem stempli przystąpiłyśmy do dzieła - przygotowałyśmy nasze domowe, papierowe Adiry!

  

Gotowa papierowa Adira z symbolami Adinkra.

Opis znaczenia symboli wybranych przez Glorie. Po lewej - starszą, po prawej - młodszą.
I tak, dobrze widzicie wpływ Pana Kleksa!

Gotowy materiał pocięłyśmy na paski, odpowiednio skleiłyśmy i... ubrałyśmy w nowe szaty kilka lalek, które bez ubrania poniewierały się w pudle dla lalek. Nową szatę rodem z Ghany dostała też nasza Pani Misiowa!

Oto jak prezentowały się nasze modelki:

Nasze lalki w strojach Adira z symbolami Adinkra! A że jestem leworęczna... szaty założyłam w drugą stronę - oryginalnie powinny być zarzucone na lewe ramię!

Zadanie bonusowe, czyli dzieciaki zaczynają kojarzyć fakty :)

Tak jakoś wyszło, że dziewczyny same z siebie podchwyciły afrykańskie klimaty i same z siebie postanowiły poszerzyć nasz warsztat. I tak oto, pewnego dnia, z ich pokojów wyszły... lwy wykonane z papierowego talerzyka! Pomysł rzuciła Gloria Młodsza.

Z kolei Gloria Starsza doznała olśnienia i wykopała z czeluści pokoju planszę, która w przedszkolu służyła jej do prezentacji legendy o baobabach afrykańskich - legenda mówi, że Bóg zezłościł się na baobab, który zazdrościł innym drzewom ich smukłości i piękności, wyrwał go z ziemi i posadził korzeniami do góry. Legenda została przypomniana i ponownie zaprezentowana, tym razem w domowym zaciszu.

A dziś, gdy nasze lalki były już ubrane, a pozostałości warsztatu posprzątane, młodą olśniło ponownie i z pudła wykopała dawno nieużywane zwierzęta rodem z Afryki. I tak powstało afrkańskie safari z Panią Misiową w tle.

Posłowie:

Nasza podróż do Ghany była bardzo owocna i za to dziękuję pomysłodawcom Dziecka na Warsztat. Jestem bardziej niż pewna, że gdyby nie projekt, nie miałabym okazji poznać symboli Adinkra, ani dowiedzieć się czegoś więcej o Ghanie. Myślę też, że koniec warsztatu nie oznacza rozstania z Ghaną - będę zgłębiać mądrości ludu Akante i doczytam trochę histori stojących za symbolami.

Na zakończenie dzielę się z Wami dwoma zdaniami, które mają duże znaczenie dla mieszkańców Ghany, a które zapadły mi w pamięć:

„Tam gdzie nie ma dzieci, nie ma bogactwa"

mądrość ludowa ludu Akante - źródło tutaj

"Musimy powrócić i odzyskać swoją przeszłość, abyśmy mogli zrozumieć, po co i w jaki sposób staliśmy się tym, kim jesteśmy dziś."

znaczenie symbolu Sankofa - źródło tutaj

A teraz zmykamy - i ja i Wy - na pozostałe blogi dowiedzieć się czegoś więcej o Afryce. Kto wie, może ktoś też zawędrował na Złote Wybrzeże? Klik w link na mapie: